HPV vaccine

สาเหตุหลักที่ทำให้ป่วยเป็นมะเร็งปากมดลูกนั้นเกิดจากการติดเชื้อไวรัสเอชพีวี (Human papilloma virus infection: HPV) ไม่เพียงแต่ผู้หญิงเท่านั้นที่ติดเชื้อไวรัสเอชพีวีได้ ผู้ชายก็สามารถติดเชื้อชนิดนี้ได้เช่นกันและส่งผลให้เกิดโรคร้ายแรงตามมาด้วย แต่ปัจจุบันเราสามารถลดโอกาสเสี่ยงของการเกิดมะเร็งได้ง่ายๆ ด้วยการฉีดวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก หรือวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก (HPV)

สำหรับผู้หญิง เป็นสาเหตุทำให้เกิดมะเร็งที่ช่องคลอด ปากช่องคลอด ทวารหนัก มะเร็งบริเวณปาก และลำคอ หูดหงอนไก่ ทั้งยังเชื่อมโยงกับการเกิดโรคหัวใจด้วย

สำหรับผู้ชาย การติดเชื้อ HPV อาจเป็นสาเหตุทำให้เกิดมะเร็งที่อวัยวะเพศ ทวารหนัก มะเร็งบริเวณปาก และลำคอ หูดหงอนไก่

มะเร็งปากมดลูกส่วนมากจะพบในผู้หญิงวัย 30-55 ปี ผู้ที่มีเชื้อไวรัสชนิดนี้มักจะไม่มีอาการใดๆ เกิดขึ้นนานนับปีทำให้แพร่เชื้อไปสู่ผู้อื่นได้โดยไม่รู้ตัว กระทั่งมีเลือดออก มีตกขาวผิดปกติ อวัยวะเพศแสบร้อน มีก้อนเนื้อขนาดใหญ่อุดกั้นบริเวณท่อปัสสาวะ ช่องคลอด หรือทวารหนัก ทำให้มีอาการคันและปวดตามมา 

วัคซีน 4 สายพันธุ์ (Gardasil) ป้องกันทั้งเชื้อไวรัสเอชพีวีสายพันธุ์ 16, 18 และสายพันธุ์ 6, 11 ที่เป็นสาเหตุของโรคหูดหงอนไก่ เดิมฉีดได้ในช่วงอายุ 9-26 ปี แต่ปัจจุบันมีการศึกษารับรองว่าสามารถฉีดได้จนถึงอายุ 45 ปีแล้ว ส่วนผู้ชายฉีดได้ในช่วงอายุ 9-26 ปี วัคซีนมีประสิทธิภาพในการป้องกันมะเร็งปากมดลูกจากเชื้อ HPV สายพันธุ์ 6, 11 เพิ่มเติม ซึ่งสองสายพันธุ์นี้เป็นสาเหตุของโรคหูดหงอนไก่และมะเร็งทวารหนักในเด็กผู้ชายได้ด้วย กำหนดฉีดวัคซีนมีดังนี้

อายุ 9-14 ปี ฉีดวัคซีนเข้ากล้ามเนื้อแบบ 2 เข็ม : ฉีดเข็มแรกทันที, ฉีดเข็มที่ 2 นับจากเข็มแรก 6-12 เดือน

อายุ 15 ปีขึ้นไป ฉีดวัคซีนเข้ากล้ามเนื้อ 3 เข็ม ในเดือนที่ 0, 1-2 และ 6

วัคซีนจะมีประสิทธิภาพสูงสุดหากฉีดครบตามตางรางและหากฉีดตั้งแต่อายุยังน้อย หรือฉีดก่อนการมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรก วัคซีนนี้จะช่วยป้องกันได้อย่างเต็มประสิทธิภาพเนื่องจากยังไม่เคยได้รับเชื้อมาก่อน แต่หากมีเพศสัมพันธ์แล้วก็สามารถฉีดวัคซีน HPV ได้เช่นกัน เพียงแต่ประสิทธิภาพอาจลดลง

หากตรวจพบการติดเชื้อ HPV แล้ว ยังสามารถฉีดวัคซีนได้ แต่วัคซีนนั้นจะป้องกันเฉพาะเชื้อ HPV สายพันธุ์ที่ยังไม่ติดเท่านั้น และวัคซีนไม่สามารถรักษาหรือทำลายเชื้อ HPV สายพันธุ์ที่ตรวจพบแล้วได้

วัคซีน HPV ไม่สามารถป้องกันไวรัส HPV ได้ทุกสายพันธุ์ ดังนั้นแม้จะได้รับวัคซีนครบก็เป็นเพียงแค่การลดความเสี่ยงในการเกิดโรค ไม่ใช่ป้องกันการเกิดโรค 100% ดังนั้นควรตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก หรือแปปสเมียร์ ตามปกติเช่นเดิม ที่สำคัญถึงจะฉีดวัคซีนแล้วก็อย่าเพิ่งชะล่าใจ ไม่ใช้ถุงยางอนามัยเพราะวัคซีนไม่สามารถป้องกันโรคทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ ได้ 

ใน 1 คอร์ส ต้องฉีด 3 เข็ม และไม่จำเป็นต้องฉีดซ้ำ หลังจากนั้นวัคซีนจะช่วยป้องกันการติดเชื้อ HPV สายพันธุ์ที่มีอยู่ในวัคซีนที่เลือกฉีด ซึ่งช่วยลดโอกาสในการเกิดโรคได้ แต่ไม่ได้ป้องกันการเกิดโรค 100% หลังฉีดจึงยังควรตรวจภายในตามปกติ

ผลข้างเคียงจากการรับวัคซีน HPV นั้นมีน้อยมาก โดยอาจมีอาการบวมบวม หรือแดงบริเวณที่ฉีดวัคซีน เป็นไข้ ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อ่อนเพลีย ปวดกล้ามเนื้ออาการเหล่านี้อาจเกิดขึ้นชั่วคราวและสามารถหายเองได้ นอกจากนี้อาจทำให้เกิดอาการหน้ามืด เป็นลมหลังจากได้รับวัคซีน แต่ก็ถือว่า มีโอกาสน้อยมาก อย่างไรก็ดี คุณสามารถลดความเสี่ยงที่จะเป็นลมได้โดยการนั่งพักประมาณ 15 นาทีหลังจากการรับวัคซีน